Kronik Pelvik Ağrı - Dr. Alper Mumcu

By Dr. Alper Mumcu Makaleler

Kronik pelvik ağrı denildiğinde 6 aydan daha uzun süredir var olan, siklik ve ya siklus ile ilgisiz, devamlı ya da aralıklarla gelen ağrılar tanımlanmaktadır. Dismenore, disparoni gibi ağrılar da bu durum içine girmektedir. Kronik pelvik ağrıya jinekolog, ürolog, gastroenterolog, ortopedist ve psikologların beraberce ekip olarak yaklaşması önerilmektedir.
Ağrı künt, keskin ya da kramp tarzında olabilir. Göbek deliği ile dizlerin arasında “biryerlerde” mevcuttur. Hastaya ağrının yerini göstermesi söylendiğinde eliyle bütün bir karın bölgesini gösterir. Hemen hemen her durumda ortaya çıkabilir. Cinsel ilişki esnasında, tuvalette hatta yerden sandalyeye çıkıldığında bile ağrı başlayabilir. Sıklıkla uzun süre ayakta durmak ağrıları başlatır. Şiddeti hafifden çok şiddetliye kadar uzanabilir.

Kronik pelvik ağrı (KPA) kadınlara çok da yabancı değildir. Yaklaşık her 6-7 kadından birinde bu şikayet bulunur. Jinekolojik muayenelerin %15, laparoskopilerin ise %20 kadarı bu nedenle yapılır. Kronik kasık ağrısı tıbbın esrarengizliğini koruyan konularından birisidir. Altta yatan bir neden bulunamadığından nasıl başedileceği de bilinmez.Etiyoloji
Kronik pelvik ağrının nedeni her zaman tam olarak bilinemez. Altta yatan organik bir sebep olabileceği gibi pekçok durumda kronik pelvik ağrının nedeni psikolojik nedenlerdir. 50’den fazla durum kasık ağrısına yol açabilir.En sık suçlanan nedenler şunlardır:

Enfeksiyonlar
Kronik pelvik ağrı etiyolojisinde akut enfeksiyonlar ve bunların sekelleri önemli rol oynar. Aslında enfeksiyon esnasındaki ağrı kronik değildir ancak enfeksiyon bağlı gelişen yapışıklıklar normal anatomiyi bozdukarı ve organlarda yer değiştirme ile çekilmelere neden oldukları için kronik ağrı sebebidirler. Ancak bazı hastalarda yapışıklık olmamasına rağmen ağrı görülmesi yapışıklıkların tek başına ağrı nedeni olamayacağını düşündürmektedir.

Endometriosiz
Endometriozisde ağrı en sık rastlanılan şikayettir.Ağrı genelde adet kanamaları ile birlikte görülür, nedeni yapışıklıklar, çekilmeler ve karın iç zarının irritasyonudur. Günümüzde laparoskopinin yaygın olarak kullanıma girmesi ile kronik pelvik ağrıda endometriozisin rolü daha iyi anlaşılmıştır.

Rahimde pozisyon bozuklukları
Rahimin geriye doğru dönik olması uzun yıllardır kronik pelvik ağrı ve bel ağrısı nedeni olarak görülmektedir. Her 100 kadından yaklaşık 20 sinde rahim geriye doğru dönüktür. Gerçekte bu durum ağrıya neden olmaz ancak eğer rahimin geriye dönük olmasına neden olan endometriozis ya da yapışıklık gibi bir etken var ise bu aynı zamanda kasık ağrısına da yol açabilir. Eğer muayenede rahim geriye doğru dönük olmasına rağmen rahat hareket edebiliyor ise yani serbestse büyük olasılıkla ağrının nedeni geriye dönüklük değildir. İleri derecede geriye dönüklük varlığında ise rahimin kan dolaşımı bozulacağından ağrı görülebilir.

Uluslararası Pelvik Ağrı Cemiyetine göre kronik kasık ağrısı zihin, sinir sistemi ve güvdenin dinamik etkileşiminin bir sonucudur.Eğer kronik kasık ağrınız varsa depresyonda olmanız, uyku problemleri yaşamanız, kabızlık olması ve iştahsızlık ile halsizlik olması normaldir. Ne tür olursa olsun ağrı kaslarda bir gerginlik yaratır. Uzun süren ağrılar pelvik bölge dışındaki mesane, bel kasları,barsaklar gibi kaslarda da fonkiyon bozukluklarına neden olur. Hatta pelvik alandaki cilt ve bağ dokularında da hassasiyet görülebilir.

Araştırmalar depresif, aşırı stres altında olan ve cinsel ya da fiziksel tacize uğramış kadınlarda daha sık kronik pelvik ağrı olduğunu göstermektedir. Ruhsal gerginlik henüz bilinmeyen bir mekanizma ile belki de sistemin kimyasını bozarak ağrı ile mücadele etme yeteneğini bozmaktadır.

Eğer kronik kasık ağrınız varsa asla vazgeçmeyin. Hegün gelişen tıp bilimi ve yeni teşhis araçları size yardımcı olabilir. Bu nedenle doktorunuz ile temasınızı kesmeyin.

Pelvik konjesyon
Pelvisi oluşturan damarlarda kan göllenmesi olarak adlandırabileceğimiz bu durumun kronik ağrıya neden olabileceği iliri sürülmektedir.Ancak bunun mekanizması tam olarak açıklanamamıştır.Allen Masters sendromu
Uzamış normal doğum sonrası rahimi yerinde tutan ve sarkmasını engelleyen bağlarda yırtılmalar olabilir. Yırtıkların iyileşmesi tam olmaz ve defekt kalır ise şiddetli pelvik ağrı ortaya çıkar. Bu durumun tedavisi pek mümkün değildir. Defekti düzeltmek için yapılan cerrahi girişimler genelde sonuç vermez.

Mittelschmerz (siklus ortası ağrı, yumurtlama ağrısı)
Dismenore dışında bilinen tek siklik yani döngüsel ve regüler ağrıdır. Adet döneminin ortasında yaklaşık 14. güne denk gelen dönemde görülür. Yumurtalık içinde büyüyen yumurta hücresinin yarattığı bası ve çatlama esnasında yumurtalık dokusunun bütünlüğünün bozulması bu ağrıya neden olur. Yine çatlama sonrası görülen az miktarda kanama karın boşluğunda irritasyon ve ağrıya neden olur.

Tüplerin bağlanması
Bazı yazarlar tüplerin bağlanmasından sonra kronik pelvik ağrı olabileceğini ileri sürseler de bu henüz kanıtlanmamış bir bilgidir.

Psikolojik nedenler
Diğer bütün etkenler bir yana kronik pelvik ağrıda en önemli neden psikolojik faktörlerdir.Yapılan araştırmalarda kronik pelvik ağrıdan şikayetçi olan hastalarda psikolojik bozukluklar anlamlı oranda fazla bulunmuştur.

Tanı
Kronik pelvik ağrının tanısında amaç altta yatan etkeni ortaya çıkarmaktır. Bu amaçla muayeneden laparoskopiye kadar pekçok tanısal girişimde bulunulur. Kan tetkikleri enfeksiyonu gösterme açısından yardımcı olabilir. Tanıda kulanılan yöntemler:

Muayene: Enfeksiyon bulgularının saptanması, pelvis boşluğunu dolduran kitlelerin tespit edilmesi ve hassas alanların belirlenmesi açısından önemlidir.
Görüntüleme yöntemleri: Ultrason, karın rontgen filmi, bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans karın boşluğu içindeki anormal oluşumları saptamak için önemlidir.
Kan ve idrar tetkikleri: İdrar yolu enfeksiyonlarını ve kasık ağrısına yol açabilen bazı kan hastalıklarını tespit için kullanılır.
Kültür: Cinsel yolla bulaşabilen hastalıkların tespiti için vajinal ve servikal kültürler alınabilir.
Laparoskopi: Endometriozis ya da pelvik konjesyon gibi hastalıkların saptanması açısından kronik kasık ağrısında son çare olarak laparoskopi yapılabilir.

Tedavi
Kronik pelvik ağrıda tedavi altta yatan etkene yöneliktir.Böyle bir etken bulunmadığında psikoterapi yardımcı olur.