Yakın bir geçmişe kadar PAP smear testi sonucu rahim ağzında intraepitheliyal lezyon saptanan hastalarda yakma ya dondurma işlemi uygulanırken günümüzde elektrocerrahi teknikler kullanılmaktadır. Smaer sonucu CIN saptanan hastalar ağrısız ve güvenli bir şekilde tedavi edilebilmektedirler.
LEEP işlemi nedir?
Belki de hayatınızda daha önce hiç duymadığınız LEEP sözcüğü rahim ağzının kötü huylu hastalıklara dönüşebilen öncül lezyonlarının tedavisinde kullanılan bir tekniği anlatır. Lazerden daha yeni bir teknoloji olan LEEP Loop Electrosurgical Excision Procedure cümlesinin kısaltılmış halidir. Bu cümleyi Türkçeye Elektrocerrahi olarak halka şeklinde çıkartma işlemi olarak çevirebiliriz. LEEP PAP smear sonucunda anormallik saptanan kadınların rahim ağzındaki değişimin kesin tanısını koymak ve tedavi etmek amacıyla yapılır. İşlemi alatmak için başka kısaltmalar da kullanılmaktadır. Örneğin işleme Britanya’da LLETZ (Large Loop Excision of the Transformation Zone) adı verilir. Ayrıca LLEC (Large Loop Excision of the Cervix), Loop Cone Biopsy şeklinde de ifade edilmektedir. Tüm tanımlamalar elektrik enerjisi ile çalışan ve halka şeklinde bir telden oluşan oldukça basit bir cerrahi alet ile gerçekleştirilen bir operasyonu anlatmaktadır. Bu alet yardımıyla rahim ağzındaki değişim gösteren alan hızlı, etkili ve ağrısız bir şekilde çıkartılmaktadır.
LEEP kimler için uygun bir işlemdir?
PAP smear sonucunda CIN ya da SIL saptanan kadınlar LEEP için uygun adaylardır. Günümüzde LEEP bazı hastalıklarda kullanılan rahim ağzını yakma, dondurma ya da laser ile tahrip etme gibi pekçok geleneksel tedavinin yerini almıştır. Diğer işlemlerin aksine LEEP ile doku tahrip edilmeden çıkartılır ve bu sayede tedavi sağlanırken tanıyı patolojik olarak konfirme etme olanağı da doğar. Özellikle rahim ağzı kanserinin başlangıç yeri olan servikal kanalı başladığı bölgenin de LEEP ile çıkartılması bir diğer üstünlüğüdür.Tam ve yeterli bir tanı için bu alanın incelenmesi elzemdir.
LEEP nasıl yapılır?
LEEP cerrahi bir işlem olmakla birlikte ayaktan cerrahi işelmeler sınıfına dahil edilir. Muayenehane şartlarında lokal anestezi ile yapılabileceği gibi genel anzestezi ile de yapılabilir. Rahim ağzında ağrı hissini taşıyan sinirler olmadığı için hasta işlem sırasında acı duymaz. İşlem sonrası hastanede yatış gerekmez ve hasta hemen normal hayatına dönebilir. İşlem yaklaşık 3-4 dakika sürer. Hasta jinekolojik pozisyonda yatar iken vajinaya spekulum adı verilen muayene aleti yerleştirilir ve rahim ağzı görülür. Elektirk akımının güvenli akışını sağlamak için hastanın bacağına bir topraklama pedi yapıştırılır. Daha sonra ucunda elektrik akımını ileten yarım halka şeklinde bir tel bulunan kaleme benzeyen elektrokoter yardımı ile rahim ağzından bir parça çıkartılır. Bu elektrik akımı hem dokuyu kesmeye hem de geride kalan dokuyu yakarak kanamayı durdurmaya yarar.Çıkartılan materyal patolojik incelemeye gönderilir.Kanamanın devam etmesi durumunda kalemin ucundaki tel çıkartılarak ucu topa benzer bir aparat takılarak kanayan yerler yakılır. Kanamayı durdurmak amacıyla bazı solusyonlar da kullanılabilir. İşlem lokal anestezi ile yapıldıysa hasta hemen kalkarak normal yaşantısına dönebilir. Genel anestezi ile yapılan işlemlerden sonra ise anestezinin etkisi geçene kadar 30-60 dakika ayılma odasında bekler.
LEEP olacak hastaların işelm öncesi özel bir hazırlık yapmaları gerekmez.
 LEEP işleminde kullanılan kalem ve ucunda halka şeklinde tel |
İşlem sonrası görülebilecek yakınmalar nelerdir?
Her cerrahi müdahalede olduğu gibi LEEP sonrası da bazı komplikasyonlar görülebilir. Yakınmalar genelde oldukça az ve hafiftir.
- İşlem sonrası koyu kahverengi-siyah bir akıntı olabilir. Akıtının miktarı değişken olabileceğinden hijyenik ped kullanılması önerilir. Bazı durumlarda işlemden 1-2 hafta sonra bile aşırı miktarlarda kanama görülebilir.
- Ağrı nadiren görülen bir yakınmadır. Bazen işlem günü ve bir sonraki günde adet sancısına benzer kramp tarzında ağrılar olabilir.
- Adet kanamasından daha fazla kanama olması halinde ya da ağrının bilinen regüler ağrıkesici ilaçlar ile geçmemesi durumunda doktorunuzu haberdar ediniz…
- LEEP sonrası enfeksiyon gelişmesi çok nadir karşılaşılan bir durumdur.
Dikkat edilmesi gereken durumlar
- İşlem sonrası 3-6 hafta cinsel ilişkide bulunulmamalıdır.
- Yine aynı süre içinde vajinal tampon kullanılmamalıdır.
- En az 2 ay süreyle vajinal duş yapılmamalıdır.
- 2-3 gün süreyle ağır egzersiden kaçınılmalı, havuz ve deniz girilmememelidir.
- Kanama devam ettiği süre içinde sadece ayakta duş şeklinde banyo yapılmaldır.
Kontroller
İşlemden 2-4 hafta sonra doktorunuz sizi kontrole çağırabilir. Bu kontrolde amaç rahim ağzının iyileşmesinin değerlendirilmesidir. Daha sonra ise LEEP yapılmasına neden olan durumun tekrarlayıp tekrarlamadığını değerlendirmek için 2 yıl süreyle 3 ayda bir smear yapılması gereklidir.
LEEP’in uzun dönem etkileri
İşelmin uzun dönemdeki etkilerini araştıran çok fazla çalışma yoktur. Bununla birlikte rahim ağzında ortaya çıkan hasar yakma ve dondurma işlemlerinde ortaya çıkan hasardan farklı değildir. Bu işlemlerin hiç birisi kısırlık, düşük ve erken doğuma neden olmaz.