Niasin B3 vitamini olarak da bilinen suda çözünen bir vitamindir.Niasin adı nikotinik asit ya da nikotinamidi belirtir ve her iki madde de vücuttaki bazı enzimlerin sentezininde görev alır. İsimleri çağrıştırsa da tütündeki nikotin ile bir ilgileri yoktur.
İşlevi
Canlı organizmaların çoğu gerek duydukları enerjiyi oksidayon-redüksiyon adı verilen bir işlem yolu ile elde ederler. Bu işlem elektron transferine dayanır. Niasin bu işlemlere yardımcı olan bir vitamindir.
Eksikliği
Şiddetli niasin eksikliğinin son formu pellegra adı verilen bir hastalıktır. Hastalık genelde düşük sosyoekonomik düzeye sahip ve beslenme bozukluğu olan toplumlarda görülür. 1700’lü yıllarda Avrupa’da yaygın olarak rastlanılan bu hastalık tahıl ve özellikle mısır ağırlıklı beslenen toplumlarda daha sıktır. Mısır aslında yüksek oranda niasin içerir ancak bu niasin bağlı formadır ve insanlar için besin değeri yoktur. Bununla birlikte mısırın neredeyse ana yiyecek maddesi olduğu Meksikada pellegra’ya rastlanmaz. Bunun nedeni büyük olasılıkla Meksikalıların mısırı pişirme ya da hazırlama tarzından kaynaklanmaktadır.
Pellegranın en önemli belirtileri deri, sinir ve sindirim sisteminde ortaya çıkar. dermatit (cilt inflamasyonu), diare (ishal), demans (hafıza bozukluğu) ve death (ölüm) hastalığın klasik belirtileri olarak bilinir ve 4 D kuralı olarak anılır.
Ciltte güneş ışınlarına maruz kalan bölgelerde simetrik olarak koyu renkli, kalın döküntüler ortaya çıkar. Zaten pellegra adı da eski İtalyancada kaba ya da çiğ deri anlamına gelen bir sözcükten gelmektedir. Öte yandan sindirim sisteminde parlak kırmızı bir dil, bulantı, kusma ve ishal sıkça rastlanılan belirtilerdir. Sinir sistemini ilgilendiren belirtiler ise başağrısı, dikkat bozukluğu, yorgunluk, depresyon ve hafıza kaybıdır.
Tedavi edilmediği taktirde pellegra ölümcül bir hastalıktır.
Niasin nelerde bulunur
Niasin açısından zengin besin maddeleri mantarlar, et, siyah etli balıklar, baklagiler ve maruldur. Yeşil yapraklı sebzeler, süt, kahve ve çay da daha olmak üzere niasin içerir. Mısır ve buğday gibi baklagillerde bulunan niasin büyük molekülere bağlı olarak bulunduğundan emilimi ve biyoyararlanimi çok iyi değildir.
Besin | Miktar | Niasin (mg) |
Tavuk (beyaz et) | 100 gram | 10 |
Hindi | 100 gram | 5.8 |
Biftek | 100 gram | 3.1 |
Somon Balığı | 100 gram | 8.5 |
Ton balığı | 100 gram | 11.3 |
Ekmek (tam buğday) | 1 dilim | 1.1 |
Yer fıstığı | 30 gram | 3.8 |
Mercimek | 1 porsiyon | 2.1 |
Taze Fasülye | 1 porsiyon | 1.8 |
Kahve | 1 fincan | 0.5 |