Bu sayfada yer alan bilgiler temel olarak Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezinin web sitesinden alınmaktadır
Hamile iken H1N1 virüsüne yakalanırsam ?
Grip benzeri yakınmalarınız olduğunda zaman kaybetmeden doktorunuza haber vermeniz gerekir. H1N1 enfeksiyonu gebe kadınarda daha şiddetli seyretmektedir ve ölümle sonuçlanabilen ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir. Gebe olan kadınlar hastalığı olmayanlara göre daha ciddi sonuçlar doğurabilmektedir. Bu nedenle gripal enfeksiyondan kuşkulanıyorsanız bunu ihmat etmeyin. Öte yandan mevsimsel grip de aslında ciddiye alınması gereken ve her yıl dünyada pekçok insanın ölümüne neden olan bir hastalıktır. H1N1 enfeksiyonunun bu kadar ses getirmesinin sebebi mevsimsel grip virüsüne göre çok daha hızlı yayılması ve daha fazla sayıda kişiyi etkilemesidir.
Korunmak için neler yapabilirim?
Gripten korunmanın en etkili yolu aşıdır. Bunun dışında elleri sık aralıklar ile yıkamak, el dezenfektanları kullanmak, kapalı ve kalabalık yerlerden mümkün olduğunca uzak durmak oldukça etkilidir. Cerrahi maske kullanımı ise sanılanın aksine koruyucu olmadığı gibi uzun süre maska ağızda kapalı kaldığında zararlı bile olabilir. Maske sadece hasta olduğundan kuşkulanılan ya da bilinen kişiler ile kısa süreli temas gereken durumlarda etkilidir. Dünya Sağlık Örgütü yıllardır gebe kadınların mevsimsel grip aşısını yaptırmalarını önermektedir. Bu yıl bu aşıya ek olarak H1N1 aşısının yapılması da önerilmektedir.
Evinizde H1N1 enfeksiyonu geçiren birisi varsa ya da bu enfeksiyonu olduğunu düşündüğünüz birisi ile yakın temasta bulunursanız doktorunuz ile temasa geçmeniz önemlidir. Bu gibi durumlarda doktorunuz gerekli görmesi halinde size Tamiflu ya da Relenza isimli anti viral ilaçları kullanmanızı önerebilir.
Grip aşısı gebelerde güvenli midir?
Mevsimsel grip aşısı yıllardır milyonlarca gebe kadın üzerinde uygulanmış olan bir aşıdır ve hem hamile kadınlarda hem de bebeklerinde olumsuz bir etkisi bugüne kadar gösterilmemiştir. Bu yıl üretilen H1N1 aşıları da aynı üreticiler tarafından aynı yöntemler ile üretilmektedir. Amerikan Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi bu aşıların gebelerde güvenli olduğunu belirtmektedir.
H1N1 enfeksiyonunun bulguları nelerdir?
Mevsimsel grip ve H1N1 hastalığı benzer yakınmalara neden olur. Bunlar:
- Ateş
- Öksürük
- Boğaz Ağrısı
- Burun akıntısı ve tıkanıklığı
- Genel vücut ağrısı ve halsizlik
- Başağrısı
- Titreme
- Bazı durumlarda ishal ve kusmadır
Bazı hastalarda ateş olmayabileceği unutulmamalıdır. Ateş görülme sıkığı %78 civarındadır.
H1N1 nasıl tedavi edilir ?
- H1N1 grip enfelsyonu Tamiflu ve Relenza gibi antiviral ilaçlar ile tedavi edilir. Bu ilaçlar hap ya da şurup şeklinde olabilir ve virüslerin vücudunuzda çoğalmasını engelleyerek etki eder.
- En iyi etkiyi sağlamak için bulgular ortaya çıkar çıkmaz tedaviye başlamak ve en az 5 gün devam etmek gerekir. Bu ilaçlar yakınmaların daha hafif seyretmesine yardımcı olur
- Halihazırda bu ilaçların gebe kadınların bebeklerinde olumsuz bir etkiye neden olabileceğine dair bir bulgu yoktur
- Bu antiviral ilaçları gebeliğin her dönemindeki kadınlar kullanabilir
- Ateş çok yükselirse düürmek için parasetamol alınabilir
- Hastalık döneminde istirahat ve bol sıvı alımı önemlidir
Acil durumlar nelerdir?
- Zor soluk alma ya da nefes darlığı
- Karın ya da göğüste baskı hissi ve ağrı
- Ani baş dönmeleri
- Konfüzyon
- Şiddetli ve ısrarcı kusma
- Parasetamol ile kontrol edilemeyen ateş
- Bebek hareketlerinde azalma
Hamile iken H1N1 virüsüne yakalanırsam ?
Domuz gribi olarak da bilinen 2009 H1N1 virusunun ve buna bağlı enfeksiyonun hızlı yayılması dikkatlerin 1918 ve 1957 salgınlarına çevrilmesine neden olmuştur. Her iki salgında da gebe kadınlar olaydan daha fazla etkilenmişlerdir. Günümüzdeki salgında da Amerika Birleşik Devletlerinde enfekte olan hamile kadınların sayısı genel popülasyonun yaklaşık 6 katıdır.
Hamile kadınlar neden daha fazla risk altındadır?
Daha önceki salgınlarda hatta mevsimsel grip olgularından elde edilen veriler gebelerin ve lohusaların pnomoni (zaatüre) risklerinin daha fazla olduğunu göstermektedir.
Gebe bir kadının karnında büyüyen bebek yukarıya doğru basınç uygulamakta ve akciğerlere baskı yapmaktadır. Bu baskı akciğelerin genişleme kapasitesini azaltmakta ve içindeki sıvıyı dışarı atma yeteneğini sınırlamaktadır. Sonuç olarak gebelerde zaatüre riski artmaktadır.
Gebelik ve doğum anne adayının bağışıklık sisteminin yabancı maddeler ile mücadele etme yeteneğinde de dramatik değişimlere neden olmaktadır. Bu değişimler neticesinde anne adayı enfeksiyonlara daha açık hale gelmekte ve doğal olarak grip enfeksiyonlarını daha da tehlikeli yapmaktadır.
Enfeksiyonun önlenmesi önemlidir
Enfeksiyon varlığı anne ve bebek için yüksek risk yarattığından birincil öncelik bu enfeksiyonun önlenmesidir. İzolasyon ve genel hijyen kurallarına uyulması elzemdir. Bazı ülkelerde güncel H1N1 salgını bitene kadar kadınlara gebe kalmamaları önerilmekle birlikte Amerika Birleşik Devletleri ve ülkemizde bu tür bir uyarı mevcut değildir.
Gebe ve yeni doğum yapmışlarda CDC (Amerikan Hastalık KOntrol ve Önleme Merkezi) önerileri
- Zaman geçirmeden antiviral tedaviye başlanmalı
- Enfekte anneler diğer gebelerden izole edilmeli
- Hastanede yatış sırasında, doğum sırasında ve doğumu takip eden dönemde annenin yüzü cerrahi maske ile kapatılmalı
- Doğum sonrasında anne izole edilmiş ayrı bir odaya alınmalı
- Emzrimeye devam edilmelidir.
Antiviral tedavi
CDC H1N1 enfeksiyon bulguları gösteren gebelerde zaman kaybetmeden antiviral tedaviye başlanmasını önermektedir. Bazı ülkelerde görülen H1N1 vürus tipleri antiviral tedaviye dirençli olsa da bu tedavinin başlanması yine de önerilmektedir. Antiviral ilaçların gebelik sırasında anne ve fetus ya da yeenidoğanlar üzerindeki etkileri tam bilinmemekle birlikte gebelikte kullanımı önerilen pekçok ilaç gibi C kategorisinde yer almaktadır. Tedavi edilmeyen enfeksiyonların riski daha büyük gibi görünmektedir.
Antiviral tedavi ne zaman başlanmalıdır?
Günümüzde kabul edilen ülkemiz de dahil olmak üzere halihazırda Amerika ve Avrupada dolaşan grip virüslerinin %99’unun H1N1 olduğudur. Dolayısı ile bu ülkelrde görülen grip olguları aksi ispatlanmadığı sürece domuz gribi olarak kabul edilmelidir. Görülen yakınmalar gebelerde ve gebe olmayanlarda genelde aynıdır
- Öksürük
- Yüksek ve kontrol edilemeyen ateş
- Burun akıntısı
- Boğaz ağrısı
- Geniz akıntısı
- Baş ağrısı
- Kas ve eklem ağrıları
- Halsizlik
Kusma ve ishal olguların yalnızca %12 sinde görülmektedir.
Bu yakınmalar olan özellikle öksürük ve ateş yakınması olan hastalar domuz gribi olarak kabul edilmedir. Hastanelerde burun akıntısından yapılan hızlı testlerin duyarlılığı çok yüksek değildir ve %10-70 arasında değişmektedir. Bir başka deyişle yapılan test sonucu domuz gribi olmadığı ortaya çıkan her 100 kişiden 30-90 tanesinde aslında testin yakalayamadığı domuz gribi vardır. Bu nedenle tedaviye başlamak için test sonucunun beklenmesinin bir anlamı yoktur. Öte yandan testin negatif çıkması da tedaviye başlanmasını engelleyen bir bulgu değildir.
Tedavide Oseltamivir (Tamiflu) tercih edilmesi gerekn ilaçtır.
Dozu erişkinlerde tedavi için 5 gün süreyle günde 2 kez 75 mg, korunma için ise günde 1 kez 75 mg kapsül 10 gün süreyledir.
Hamile kadınların 2009 H1N1 aşısı olması neden önerilmekte?
Amerikan Hastalık kontrol ve önleme merkezi (CDC) gebe kadınların hem mevsimsel hem de H1N1 grip aşısı olmasını önermektedir. Bu hastalıktan korunmanın bilinen en etkili yöntemi budur. Grip enfeksiyonuna yakalanan gebe bir kadının ciddi sağlık sorunları yaşama riski çok yüksektir. Gebe olmayan popülasyon ile kıyaslandığında gebelerin grip enfeksiyonu sırasında hastaneye yatırılarak tedavi edilmeleri daha olasıdır. Bu aşılar aynı zamanda yenidoğanları da korumaktadır.
Amerika Birleşik Devletlerinin en büyük meslek kuruluşlarından biri olan American Congress of Obstetricians ang Gynecologist (www.acog.org) gebe kadınların aşılanmasını önermektedir.
Mevsimsel grip aşısı 2009 H1N1’e karşı koruma sağlar mı?
Mevsimsel grip ve domuz gribi olarak bilinen hastalık farklı virüslerin neden olduğuı durumlar olduğunda bu iki aşının çapraz koruması söz konusu değildir.
Gebelerin olmaması gereken grip aşısı var mıdır?
Domuz gribi aşısı kas içine enjeksiyon ya da burun spreyi şeklinde uygulanan değişik formlarda üretilmektedir. Ancak burun spreyi şeklinde uygulanan ve ülkemizde bulunmayan aşı canlı virüs içerdiğinden gebelerde kullanımı onaylanmamıştır ve uygun değildir. Bu aşı ciddi sağlık sorunu bulunmayan 2-49 yaş arası kişilerde kullanılabilir. Doğumdan sonra ise emzirme döneminde dahi sprey şeklindeki aşı kullanılabilir.
Mevsimsel grip aşısı ve H1N1 aşısı aynı anda yapılabilir mi?
Evet bu iki aşı aynı anda yapılabilir ancak farklı kollardan yapılması önerilmektedir.
H1N1 grip aşısı gebeler için güvenli midir?
Mevsimsel grip aşısı yıllardır milyonlarca gebe kadın üzerinde uygulanmış ve uygulanması dünyadaki önde gelen sağlık otoriteleri tarafından önerilen ve özendirilen bir aşıdır. Bu aşıların gebe kadınlar ya da bebekleri üzerinde herhangi olumsuz bir etkisi bugüne kadar saptanmamıştır. Domuz gribi aşısı da mevsimsel grip aşısı ile aynı yöntemler ile ve genelde aynı firmalar tarafından üretilmektedir.
Kısa süreli de olsa yapılan çalışmalarda bağışıklık sisteminin bu yeni aşıya iyi cevap verdiği ve güvenlilik sonuçlarının mevsimsel grip aşısı ile benzer olduğu ortaya konmuştur. Bu çalışmalar Amerikan Ulusal Alerji ve Enfeksiyon hastalıkları merkezi ve aşı üretici firmalar tarafından yapılmakta ve yayınlanmaktadır.
Dünya Sağlık Örgütü de kullanımdaki aşılar ile ilgili olumsuz bir duruma rastlanmadığını bildirmektedir.
Adjuvan nedir?
Adjuvanlar aşı içine katılan ve aşının etkisini arttırıcı kimyasal maddelerdir. Bunlardan en fazla endişe uyandıran ikisi thimerosal (etil civa) ve squalene’dir Thimerosal yıllardır aşılarda kullanılan ve zararı gösterilmemiş bir maddedir. Benzer şekilde squalene de aşılarda uzun zamandır kullanılan maddelerdir. Amerika Birleşik Devletlerinde hem adjuvan içeren hem de içermeyen aşılar bulunmaktadır. CDC gebelerin her iki türdeki aşıyı da olabileceğini duyurmuştur.
CDC gelecek sezondan itibaren ABD’de kullanılacak aşılarda adjuvan olmayacağını deklare etmiştir.
Aşı ne zaman yapılmalıdır?
Amerikan İlaç ve Gıda dairesi 10 yaşından büyük kişilerde tek doz aşının yeterli koruma sağladığını saptamış ve buna göre öneride bulunmuştur. H1N1 aşısı gebeliğin herhangi bir döneminde yapılabilir. Domuz girbi geçirilip geçirilmediğini saptamak zor olduğundan tanısı konumuş domuz gribi geçirmiş olanlar hariç her gebenin bu aşıyı olması önerilmektedir.
Domuz gribi aşısının potansiyel yan etkileri nelerdir?
Domuz girbi aşısının yan etkilerinin mevsimsel grip aşısının yan etkilerinden farklı olması beklenmemektedir. En sık görülen yan etki aşı yapılan yerde şişlik, kızarıklık ve ağrıdır. Bazı kişilerde baş ağrısı, kas ve eklem ağrıları ile halsizlik olabilir ve bu bulgular 1-2 gün içinde geriler. Bazı kişilerde aşı sonrsı bayılma olabilir. Çok nadiren aşıya bağlı alerjik reaksiyonlar gelişebilir ancak hayatı tehdit eden alerjiler çok nadirdir. Aşı üretiminde yumurta kullanıldığından yumurta alerjisi olan kişiler gebe olsalar dahi aşıyı yaptırmamalıdır.
Guillain-Barre Sendromu ve aşı?
1976 yılında yaşanan kısa süreli salgın sırasında yapılan aşıları takiben bazı kişilerde Guillain-Barre sendromu (GBS) adı verilen geçici felç şeklinde kendini gösteren tabloya rastlanmıştır. O dönemde bu tablo aşılanan her 100.000 kişiden birinde ortaya çıkmıştır. O tarihten sonra yapılan çalışmalarda mevsimsel grip aşısına bağlı GBS görülme sıklığı aşı yapılan her 1.000.000 kişide 1 olarak saptanmıştır. GBS aşı olamayan kişilerde viral enfeksiyonları takiben de görülebilmektedir.
KAYNAKLAR