Gebelik ve Oruç

Gebeler oruç tutabilir mi?
Bu sorunun kesin bir cevabı yoktur, Konu ile ilgili yapılmış olan çalışmaların sayısı az, nitelikleri idealden uzak olduğundan oruç tutmanın hamile bir kadın ve karnındaki bebeği açısından güvenli olup olmadığını kesin olarak bilmek olanaksızdır.

Ancak tamamen sağlıklı, gebeliği yolunda giden, herhangi bir yüksek risk olmayan sağlıklı geberlerde oruç tutumanın hem anne hem de bebek açısından zararlı olmayabileceği yönündeki görüş daha ağır basmaktadır.

Din ile ilgili konularda ülkemizin en yetkili kurumu olan T.C. Diyanet İşleri Başkanlığı, Din İşleri Yüksek Kurulunun bu soru ile ilgili verdiği cevap aslında son derece açıktır:

Ramazan orucunu tutmamak için geçerli mazeretlerden biri de gebelik veya çocuk emzirmektir. Gebe veya emzikli olan kadınlar, kendilerine yahut çocuklarına bir zarar gelmesinden korkmaları halinde oruç tutmayabilirler Bunlar bir yönüyle hasta hükmünde oldukları gibi, onlara bu ruhsatı tanıyan hadisler de bulunmaktadır. Kendisi dayanabilecek ve çocuk da etkilenmeyecek ise hamile ve çocuk emziren anne oruç tutabilir. Bu konuda alanında uzman bir hekime danışılması uygun olur. Hamilelik ve çocuk emzirme gibi meşru sebeplerle oruç tutamayan bayanlar, tutamadıkları bu oruçlarını şartların elverişli olduğu başka zamanlarda kaza ederler.

Gebelik sırasında oruç ile ilgili bilimsel veriler nelerdir?
Bu konuda çalışmalar arasında fikir birliği yoktur. Bazı yayınlada orucun yenıdoğan üzerinde çok az etkisi olduğu ya da hiç etkisi olmadığı bildirilirken bazı yayınlarda çocuğun ileriki yaşantısında ve okul başarısında sorun olabileceği ileri sürülmektedir.

Oruç düşüğe neden olabilir mi?
Halk arasında böyle bir endişe vardır ve bu endişeyi destekleyen ya da gideren bir çalışma yoktur. Genel olarak oruç tutumanın düşüğe neden olması uzak bir olasılık olarak görünmekle birlikte bunu destekleyecek yeterli bilimsel veri mevcut değildir.

Genel olarak bakacak olursak

• Doğum sırasında APGAR skorları oruç tutan ve tutmayanlarda faklı bulunmamıştır
• Oruç özellikle gebeliğin ilk üç ayına denk geliyorsa bu bebeklerde düşük doğum ağırlığı görülme oranı daha fazladır ancak bu fark çok büyük değildir. 2004 yılında İran’da yapılan bir çalışmada ise gebeliğin ilk 3 aylık döneminde oruç tutan kadınlarda düşük doğum ağırlığı görülme oranının 1.5 kat arttığı saptanmıştır.
• Gebelik sırasında oruç tutan annelerin bebeklerinin ileriki yaşamlarında daha minyon yapılı olduğu ileri sürülmektedir ancak yine bu fark çok büyük değildir.
• Oruç sırasında kan kimyasında değişiklik olması kaçınılmazdır ancak bu değişikliğin gebelik ve bebek üzerindeki etkileri gösterilememiştir.
• Hamilelik sırasında oruç tutmanın erken doğuma neden olabileceğini ileri süren yayınlar olsa da bu yönde bir bulguya rastlanmadığını bildiren yayınlar da mevcuttur.

Eğer vücut ağırlığınız, yaşam tarzınız ve genel sağlığınız ideal koşullarda ve mutlaka oruç tutumak kararındaysanız bu durumda bazı noktaları da mutlaka dikkate almanız gerekir. Bunlardan belki de en önemlileri gebeliğin hangi döneminde olduğunuz ve sahurdan iftara kadar geçen sürenin ne kadar uzun olduğudur.

Oruç tutmaya karar vermeden önce mutlaka gebeliğinizi takip eden doktorunuz ile görüşüp fikrini almanızda yarar vardır. Örneğin diabet (şeker hastalığı) ve anemi (kansızlık) varsa oruç tutumanız önerilmez

Uyarı işaretleri

Gebelik sırasında oruç tutmaya karar verdiyseniz şu durumlarda mutlaka doktorunuzla görüşmeniz gerekir

• Yeterli kilo artışınız yoksa
• Kilo kaybı varsa
• Aşırı susuzluk hissediyorsanız
• İdrara çıkışlarınız azaldıysa (2015 yılında yayınlanan ve Türkiye’de yapılan bir araştırmada Ramazan’ın ilk haftasında ve son haftasında oruç tutan ve tutmayan kadınlar incelendiğinde oruç tutanlarda uzun süre susuz kalmaya bağlı böbrek fonksiyonlarında anlamlı bozulma olduğu gösterilmiştir.)
• İdrar renginiz koyulaştı ise
• İdrarda kötü bir koku varsa
• Başağrısı olursa
• Ateş yükselirse
• Bulantı ve kusma olursa
• Bebek hareketlerinde azalma hissederseniz
• Rahimda adet sancısına benzer kasılmalar olursa
• Baş dönmesi, aşırı yorgunluk, baygınlık, yer ve zaman kavramında karmaşıklık ortaya çıkarsa

Ramazan için öneriler

• Sahur yemeyi ihmal etmeyin
• İftar ile sahur arasında 1.5-2 litre sıvı almayı ihmal etmeyin
• Kafeinli içeceklerden uzak durun
• Yavaş enerji salan tam tahıl ürünlerini ve kuru meyveleri tercih edin
• Kan şekerinizi hızla yuseltip sonrada düşüren şekerli gıdalardan uzak durun
• Yağlı yiyeceklerden uzak durun
• Kuru baklagiller, kuruyemiş, et ve yumurta tüketerek bebeğinizin ihtiyacı olan proteini sağlamaya özen gösterin