Amerika Birleşik Devletleri ve İngiltere’de yapılan istatistikler gebe kadınların yaklaşık yarısını sabah bulantılarından yakındığını gösteriyor. Nedeni tam olarak bilinmeyen sabah bulantılarının ardında yatan sebebin gebelik sırasında artan kadınlık hormonu (östrojen) düzeyleri olduğuna inanılıyor. Yine gebelikte artış gösteren koku hassasiyeti de bulantıyı tetikleyen faktörlerden birisi.
Adından da anlaşılabileceği gibi yakınmalar genellikle sabah saatlerinde daha yoğun oluyor ve günün ilerlemesi ile birlikte yavaş yavaş azalıyor.
Gebeleri çok rahatsız eden bu durum tıbbi literatürde emesis gravidarum olarak adlandırılıyor. Yakınmaların çok şiddetli olduğu ve zaman zaman hastanede yatış gerektiren durumlar ise Hiperemesis gravidarum olarak tanımlanıyor.
Çoğu zaman hafif ya da orta şiddette görülen yakınmalar gebeliğin ilerlemesi ile giderek azalıp 12-13. haftanın sonunda kayboluyor.
Hafif olmasına rağmen gebelerin pek çoğu bu durumdan doğal olarak hoşnut değil ve %100 tedavisi yok . bununla birlikte yakınmaları azaltmak için alınabilecek bazı basit önlemler mevcut
1) Dinlenme
Karanlık ve sessiz bir ortamdaki yeterli uyku oldukça önemli. Gebeler için tasarlanmış özel yastıklar boyun ve bel desteği sağlayarak daha kaliteli bir uyku uyunmasına yardımcı olabilir.
Gün içerisinde bulantılar artarsa eğer mümkünse kısa şekerlemeler oldukça yardımcı olacaktır. Yemekten hemen sonra hareket ve fiziksel aktiviteden de kaçınılması önerilir.
2) Yavaş hareket
Gündelik yaşantı içinde acele pek çok sorunun yaşanmasına neden olur.Bu emesis gravidarum durumu için de farklı değildir. Uyanır uyanmaz aceleci bir şekilde hemen yataktan kalkmak bulantıyı tetikleyebilir. Hemen ayağa kalkmadan önce biraz yatak keyfi yapmak bulantı hissinin daha hafif yaşanmasına yardımcı olacaktır.
3)Baharat ve yağ
Aşırı yağlı yiyecekler sadece gebelerde değil pek çok gebe olmayan insanda da bulantı hissini tetikleyebilir. Gebelerde bu etki daha şiddetli olur. Benzer şekilde çok baharatlı yiyecekler de rahatsızlık yaratacaktır.
4) Kafein
Bazı gebelerde kafein kullanımı bulantıyı tetikleyebilmektedir. Böyle bir durumda günlük kafein alımını kısıtlamakta yarar vardır.
5) Porsiyon büyüklüğü
Midenin boş olması, enzimlerinin direkt olarak mide duvarına etki göstermesine yol açar ve bu da bulantıyı tetikleyebilir. Midede sürekli az miktarda sindirilecek besin olması bu durumu ortadan kaldıracaktır. Sık aralıklarla ancak az miktarda gıda alınması bu nedenle çoğu zaman işe yarar.
Tuzlu krakerler gibi atıştırmalıklar oldukça işe yarar. Bununla beraber elma armut gibi meyveler de oldukça yardımcıdır.
Gece yatmadan önce yenilen muz da yüksek potasyum içeriği nedeni ile şikayetlerin azalmasına yardımcı olur. Yine gece yatmadan önce protein içeren bir atıştırmalık almakta yarar vardır.
6) Bilgisayar ve tablet kullanımı
Bilgisayar ve tablet ekranları gözün çok net algılayamadığı hafif titreşimlere sahiptir. Bu titreşimler sabah bulantılarını tetikleyebilir. İşiniz nedeni ile bilgisayar kullanımını bırakamayan kadınların ekranlarını daha büyük yazı karakterlerine ayarlamaları ve ekran arka plan rengini beyaz yerine pembe ya da yumuşak bir bej rengi gibi gözü daha az yoran bir renk ile değiştirmeleri önerilir.
7) Egzersiz
Bulantısı olan bir insanın hareket etmesi yakınmaları arttıracakmış izlenimi yaratsa da aslında fiziksel aktivite pek çok kadında olumlu etkiye sahiptir. Yürüyüş ya da yüzme gibi basit aktiviteler kesinlikle önerilmektedir.
8) Sıvı alımı
Hidrate olmak yani vücudu yeteri kadar sıvı ile desteklemek her açıdan hayati öneme sahiptir ve bu gebelik süreci için de geçerlidir. Bazı anne adayları bulantı nedeni ile yeteri kadar su içmezler, midedeki suyun bulantıyı tetikleyeceğini düşünürler oysa ki vücut susuz kaldıkça bulantının şiddeti de artacaktır.
Direkt olarak su içmek zor geliyorsa içine biraz bal koymayı deneyebilirsiniz. Çoğu zaman işe yarayacaktır. Ya da çilek, elma gibi meyveler ile tatlandırmayı düşünebilirsiniz. Buz kalıbı emmek de yeterli sıvı alımın yardımcıdır. Sanılanın aksine içilen sıvı soğudukça içimi daha da kolaylaşır.
9) Zencefil
Çok uzun zamandır zencefil mide ile dost bir madde olarak bilinir ve kullanılır. Yapılan çalışmalarda zencefilin bulantıları azalttığı gösterilmiştir. İçtiğiniz soğuk suya biraz taze zencefil rendelemek ya da zencefilli kurabiye vb yemek yardımı olacaktır.
10) Boş kalmamak
Yapacak bir şey olmayıp boş oturmak bulantı hissini arttırır. Kitap okumak her konuda olduğu gibi gebelik bulantılarının giderilmesinde de yardımcı bir yöntemdir. Benzer şekilde bulmaca çözmek de yardımcıdır. Gün içinde çıkılan kısa yürüyüşler hem fiziksel aktivite olarak hem de zihnin dağılmasına yardımcı olarak bulantılara iyi gelir.
11) Rahat ve dar olmayan kıyafetler
Dar kıyafetler rahatsızlık verir. Yapılan bazı gözleme dayalı çalışmalarda dar kıyafet yerine bol ve rahat kıyafetlere geçen kadınlarda bulantı şikayetlerinin azaltığı görülmüştür.
12) Vitaminler ve demir
Gebeliğin erken döneminde alınan yüksek doz vitaminler de gebeliğe bağlı bulantıları tetikleyebilir. Zaten herhangi bir beslenme bozukluğu olmayan kişilerde gebelik sırasında rutin vitamin kullanımı şart değildir. Bu nedenle ilk 3 ay bulantılar varsa vitamin alınmaması daha uygundur. Öte yandan demir ilaçları da bulantı ve kusmayı arttıran önemli etkenlerden birisidir. Çok gerekli değilse demir ilaçları gebeliğin ileriki dönemlerine kadar ertelenebilir.
13) Kokular
Gebelik bulantısını tetikleyen en önemli faktörlerden birisi de kokulardır. Parfüm ya da yağlı yemek kokuları, veya sigara kokusu çoğu zaman bulantı hissini şiddetlendirir. Öte yandan bazı kokuların ise bulantı ile mücadelede etkili olduğu görülmüştür. Limon ve fesleğen kokuları bu konuda en etkili kokulardır Yanınızda taşıyacağınız bir taze limon ya da küçük bir fesleğen dalı çok yardımcı olabilir.
14) Reflü
Mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması bulantı ve kusmayı tetikler ve gebelikte bu çok sık görülür. Gece yatmadan önce alınacak antiasit ilaçlar mide asiditesini azaltarak sabah bulantısının hafiflemesine yardımcı olabilir. Bu konu il eilgili olarak doktorunuz ile görüşebilirsiniz.
15) Acupressure
Piyasada satılan ve elde bilek seviyesinde belirli noktalara basınç uygulayan bilezikler bazı kadınlarda işe yaramaktadır. Bu bilekliklerin hiçbir zararı gösterilmemiştir ve güvenle kullanılabilir.