İstenmeyen gebeliklerin önlenmesinde kullanılan yeni yöntemlerden birisi de vajinaya yerleştirilen halkadır.
Vajinal halka 5.4 santimetre çapında ve 4 milimetre kalınlığında hormon içeren bir halkadır. Doğum kontrol haplarında da bulunan östrojen ve progesteron hormonlarını içeren halka kullanıcı tarafından vajina içerisine yerleştirilir. Yerleştirilmesi son derece kolay ve ağrısızdır. Vajinal halka 3 hafta boyunca (doğum kontrol haplarında hap kullanılan zaman ile aynı süre) yerinde kalarak hormon salgılar. Üçüncü haftanın sonunda çıkarılarak 1 hafta kullanıma ara verilir.Bu süre içinde adet kanaması gerçekleşir. 1 haftalık aradan sonra yeni bir halka yerleştirilerek kullanıma devam edilir.
Tarihçe
Sadece progesteron içeren vajinal halkalar uzun yıllardır dünyada kullanılmaktaydı. Üç ile 6 ay süreyle yerinde kalan ve hormon salgılayan bu yöntem sıkça görülen adet düzensizlikleri ve etkinliğin nispeten düşük olması (%3-6 başarısızlık) nedeni ile yaygın kullanım alanı bulamamıştı. Geçtiğimiz yıllarda ABD’de ilaç ve gıda dairesinin onayını alarak kullanıma sunulan yeni yöntemde ise her iki hormonun da bulunması bu olumsuz etkileri ortadan kaldırdı. Üstelik içerdiği östrojen hormonu en düşük dozlu doğum kontrol haplarından bile daha düşük Şu anda kullanılan en düşük dozlu doğum kontrol hapı 20 mikrogram östrojen içerirken halka 15 mikrogram östrojen içermekte.
Yerleştirilmesi ve çıkarılması
Vajinal halka kullanıcı tarafından tarif formunda anlatıldığı şekilde son derece kolayca takılır ve çıkartılır. Takılması tampon yerleştirlmesine benzer. Bariyer bir yöntem olmadığı için yanlış takılması nedeni ile etkinliğin azalması söz konusu değildir. İlk kez kullanımda adet kanamasının ilk 3-4 günü içinde takılması gereklidir.
Etkinliği ne kadardır?
Vajinal halkanın etkinliği doğum kontrol hapları ile benzerdir. Bir yıllık kullanım sonrası başarısızlık oranı %0.7’den daha düşüktür.
Avantajları nelerdir?
Vajinal halka doğum kontrol yöntemerine yeni bir boyut getirmiştir.
- Hergün hap almayı gerektşrmez. Unutulması söz konusu değildir.
- Kullanımı son derece kolaydır. Vajinada rahatsızlık oluşturmaz.
- Çok düşük doz hormon kullanılır.
- Etkinliği çok yüksektir.
- Kullanıma son verildiğinde doğurganlık hemen geri döner.
- Haplarda olduğu gibi ara kanamalar sıkça görülmez.
Öte yandan vajinal halka aynı tür hormonları içerdiği için doğum kontrol haplarında olduğu gibi istenmeyen gebeliklerin önlenmesi dışında bazı sağlık yararlarını da birlikte getirir.
- Yumurtalık ve rahim kanseri riskini azaltır
- Adet kanaması sırasında görülen kramp ve ağrıları azaltır.
- Adetleri düzene sokar
- Kanama miktarını azaltır.
Dezavantajları nelerdir?
Vajinal halka kullanımı sırasında bazı istenmeyen etkiler ortaya çıkabilir. En sık karşılaşılan sorunlar şunlardır:
- Vajinal akıntıda artış
- Vajnal enfeksiyon
- Ara kanamalar
- Bulantı
- Memelerde hassasiyet
Aşağıdaki durumlar ortaya çıktığında mutlaka jinekloğunuzla görüşmelisiniz.
- Göğüs ve bacaklarda şiddetli ağrı
- Şiddetli karın ağrısı
- Nefes almada güçlük
- Ani görme kaybı ya da bozuklukları
- Şiddetli başağrısı
Kimler kullanamaz?
Östrojen veya doğum kontrol hapı kullanması sakıncalı olan kişiler vajinal halka kullanmamalıdır. Bunlara örnek olarak 35 yaş üstü sigara içen kadınlar, şeker hastaları, pıhtılaşma bozukluğu olanlar sayılabilir. Vajinal halka mutlaka doktor önerisi ile kullanılmalıdır.
Kombine hormonal doğum kontrol yöntemlerinin avantaj, dezavantaj ve yan etkileri ile ilgili olarak “kombine hormonal doğum kontrol yöntemleri ile ilgili uyarılar” başlıklı yazıyı okuyunuz.
Sık sorulan sorular:
Doğru yerleştirdiğimi nasıl anlarım?
Vajinal halka için doğru pozisyon yoktur. Bariyer yöntem olmadığı için yanlış yerleştirmeye bağlı etkide azalma olmaz. Eğer yerleştirme sonrası rahatsızlık hissederseniz halkayı biraz daha yukarıya doğru itmeyi deneyin
Düşerse ne yapılmalıdır?
Vajinal halkanın düşmesi son derece nadir karşılaşılan bir durumdur ve %3’den daha az kullanıcıda görülür. Düşmesi halinde hemen yeniden yerleştirlebilir. Yerleştirmeden önce soğuk suyla yıkanmasında bir sakınca yoktur.Eğer halka 3 saatten daha fazla süreyle dışarıda kalırsa yeniden takıldıktan sonra 7 gün süreyle ek bir yöntem kullanılmalıdır.
Halka yeniden kullanılabilir mi ya da 3 haftadan daha uzun bir süre yerinde kalabilir mi?
Kesinlikle hayır. Halkanın içerdiği hormon 3 haftanın sonunda tükenir ve koruması ortadan kalkar
DİKKAT
Vajinal halka da dahil olmak üzere prezervatif dışında hiçbir yöntem cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı bir koruma sağlamaz.
KAYNAKLAR
- Mishell DR Jr, Talas M, Parlow AF, et al. Contraception by means of a silastic vaginal ring impregnated with medroxyprogesterone acetate. Am J Obstet Gynecol 1970; 107:100-107.
- Timmer CJ, Mulders TM. Pharmacokinetics of etonogestrel and ethinylestradiol released from a combined contraceptive vaginal ring. Clin Pharmacokinet 2000;39:233-242.
- Roumen FJ, Apter D, Mulders TM, et al. Efficacy, tolerability and acceptability of a novel contraceptive vaginal ring releasing etonogestrel and ethinyl oestradiol. Hum Reprod 2001;16:469-475.