Doğum kontrol hapları bütün dünyada çok yaygın olarak kullanılan ve doğru kullanıldığında istenmeyen gebelikleri engellemede çok yüksek etkiye sahip ilaçlardır.
Kullanım önerilerine uygun şekilde kullanıldığında istenmeyen gebeliklerin oranı 1000 de 1’den daha azdır. Ancak unutulduğunda gebelik oranlarında 30 ila 80 kat artış izlenmektedir.
Tüm ilaçlarda olduğu gibi doğum kontrol haplarında da bazı istenmeyen yan etkiler söz konusu olabilmektedir. Bunlar:
Adet arası lekelenmeler
Doğum kontrol hapı kullanan kadınların yaklaşık yarısında iki adet arasında lekelenme tarzında kanama görülür. Bu tarz kanamalar genellikle ilaca başlanılan ilk üç ay içinde olur. Hastaların yaklaşık yüzde doksanında üçüncü ya da dördüncü kutuya geçildiğinde adet arası kanamalar da kendiliğinden kesilir.
Lekelenme olduğu sürece ilacın etkisi düzgün alınması koşuluyla aynen devam eder. Ancak lekelenme beş günden uzun sürerse de ya da üç gün boyunca adet kanamasından daha fazla miktarda kanama olursa doktorunuzla görüşmenizde yarar vardır.
Bulantı
Özellikle ilk defa ilaç kullanmaya başlayanlarda zaman zaman mide bulantısı görülebilir. Bu bulantı çoğu zaman birkaç gün içerisinde kendiliğinden kaybolur. Doğum kontrol hapını biraz yemek ile birlikte almak ya da yatmadan önce almak bulantı şikayetini bir miktar giderir.
Sürekli geçmeyen bir bulantı, ya da çok şiddetli bulantı olması durumunda doktorunuzla görüşmenizde yarar vardır.
Memelerde hassasiyet
Doğum kontrol hapları memelerde bir miktar büyüme ve hassasiyete neden olabilirler. Bu yetki ilaca başladıktan birkaç hafta sonra genelde ortadan kaybolur. Eğer ele gelen kitle varsa, hassasiyet sürekli ise, ya da şiddetli ağrı varsa doktorunuzla görüşmenizde yarar vardır.
Kafein ve tuz alımını azaltmak memelerdeki hassasiyeti gidermede yardımcı olur. Benzer şekilde böyle durumlarda destekli sütyen giymek yararlıdır.
Baş ağrısı
Doğum kontrol hapının içindeki hormonlar bazı kadınlarda baş ağrısı hatta migrene yol açabilir. Değişik marka ilaçlar farklı türde baş ağrısı ile kendini gösterebilir.
Genelde çok düşük doz hormon içeren ilaçların baş ağrısına neden olma oranı daha yüksektir.
Çok şiddetli ve geçmeyen baş ağrısı durumunda mutlaka doktorunuzla görüşmelisiniz.
Kilo artışı
Yapılan klinik çalışmalarda doğum kontrol hapı kullanımı ile kilo artışı arasında herhangi bir ilişki saptanamamıştır. Ancak bazı kadınlar özellikle meme ve kalça bölgesinde ödemin arttığını söylemektedirler.
Duygudurum değişikliği
Doğum kontrol hapı kullanımı bazı kadınlarda duygu durum değişikliklerine yol açabilir.
Özellikle geçmişinde depresyon öyküsü olanların doğum kontrol hapına başlamadan önce doktorları ile bu konuyu tartışmalarında yarar vardır.
Adet görmeme
Doğum kontrol hapı kullananlarda zaman zaman iki kutu arasındaki adetin sekmesi söz konusu olabilir. Böyle bir durumda gebelik olmadığından emin olmak gerekir. Onun dışında hiçbir klinik önemi yoktur.
Cinsel istekte azalma
Doğum kontrol hapının içersindeki hormonlar bazı kadınlarda libido adı verilen cinsel isteğin azalmasına yol açabilir. Eğer libidodaki bu azalma sürekli ise ve kadının yaşantısını olumsuz yönde etkiliyor ise başka bir yöntemin kullanılması daha yararlı olabilir.
Bazı kadınlarda ise doğum kontrol hapının neden olduğu adet sancılarının azalması, gebelik kaygısının ortadan kalkması gibi faktörlere bağlı olarak cinsel istek ve aktivitede artış söz konusu olabilir.
Vajinal akıntıda değişiklik
Doğum kontrol hapına bağlı olarak vajinal akıntı miktarında artma ya da azalma söz konusu olabilir. Azalma varlığında cinsel ilişki sırasında yaşanacak olan huzursuzlugu gidermek için kayganlaştırıcı jel kullanılmasında hiçbir sakınca yoktur.
Akıntı miktarı çok fazla ise ve enfeksiyon kuşkusu varsa bu durumda doktorunuzla görüşmenizde yarar vardır.
Kontakt lens kullananlar da görme bozukluklari
Doğum kontrol haplarının neden olduğu sıvı tutulumuna bağlı olarak korneada şişlik ve şekil değişikliği olabilir ve buna bağlı olarak lensler tam oturmadığı için görmede bozulma söz konusu olabilir.
Doğum kontrol hapı kullanan kadınların aşağıdaki durumların ortaya çıkması durumunda zaman kaybetmeden doktorları ile görüşmeleri çok önemlidir.
- Şiddetli karın ağrısı
- Göğüs ağrısı ve nefes darlığı
- Şiddetli baş ağrısı
- Görme kaybı ve bulanık görme
- Bacak ve uykularda şişlik ve ağrı
- Bacaklarda kızarıklık, sıcaklık artışı ve ağrı
35 yaş üzeri sigara içen kadınların doğum kontrol hapı kullanmaları önerilmemektedir.