AMH yani Anti-Müllerian Hormon yumurtalıklar içindeki folikullerin granüloza hücrelerinden salgılanan bir hormondur. AMH testi yumurtalık rezervi hakkında bilgi veren en önemli testlerden birisidir
Yumurtalık rezervi hakkında bilgi sahibi olmak neden önemlidir?
Bir kadının kendi yumurtalık rezervi, yani yumurtalıkların döllenme yeteneğine sahip yumurta hücresi kapasitesi ya da bir başka değişle o esnada var olan yumurtaların sayı ve kalitesine bağlı olarak sahip olduğu üreme potansiyeli hakkında yeterli ve güvenilir bilgiye sahip olması çocuk sahibi olma kararı üzerinde çok büyük bir etkiye sahip olacaktır.
Henüz daha çocuk sahibi olma kararını vermemiş kadınlar için yumurtalık rezervleri hakkında bilgi sahibi olabilmek çok önemlidir. Çünkü bu sayede hayatlarına olduğu gibi devam etmek veya üreme potansiyelini koruyucu tedavi yolunu seçmek konusunda daha akılcı kararlar verebilirler.
Örneğin yaşı henüz genç ama yumurtalık rezervi yasına göre azalmış bir kadın yumurtalarını dondurutup saklatarak ileride kendini anne olmaya hazır hissettiğinde çocuk sahip olma şansını korumuş olur.
Benzer şekilde evli, bir çocuğu olan ve ikinci çocuk için erken olduğunu düşünen bir kadın yumurtalık rezervinin azaldığı ve çocuk sahibi olmada güçlük yaşayabileceği bilgisine sahip olduğunda embryolarını dondurtup saklatarak bir anlamda ikinci kez anne olma şansını kaçırmamış olabilir.
AMH nedir?
AMH ya da Anti- Müllerian Hormon yumurtalıklardan salgılanan bir hormondur. Yumurta hücreleri yumurtalıklar yani overlerde folikul adı verilen küçük kesecikler içinde bulunurlar. Kız bebekler yumurtalıklarında belirli bir sayıda folikul ve yumurta sayısı ile doğarlar ve ergenlikten menopoza girinceye kadar bu yumurta hüreleri tüketilir. Bir kız bebek doğduktan sonra yeni yumurta hücresi üretilmez.
Bu kesecikler yani folikuller adet sıklusunun değişik zamanlarında ve içindeki yumurta hücresinin gelişim evresine bağlı olarak değişik büyüklüklerde olurlar. En küçük ve ultrasonda görülemeyen folikuller yıllarca sessizce kendi sıralarının gelmesini beklerler. Bu folikuller ancak mikroskop ile görülebilir. Bazı folliküller ise daha büyük aşamalara gelerek beklerler. AMH işte bu cok küçük preantral ya da 4 milimetreden küçük antral evredeki foliküllerden salgılanır. Folikül adet siklusu süresince büyümeye devam ederken AMH salınımı azalır ve 8 milimetreden büyük foliküllerden salınımı olmaz.
AMH genel olarak sessiz bekleyen mikroskopik büyüklükdeki foliküllerden salgılandığı için düzeyi adet sıklusundan etkilenmez ve yumurtalık potansiyelini değerlendiren diğer testlerden farklı olarak siklusun herhangi bir gününde yapılabilir.
AMH yumurtalık rezervi hakkında nasıl fikir verir?
AMH yumurtalıklar içindeki mikroskopik boyutta ve derin uykudaki foliküllerden salgılandığı için kandaki düzeyi yumurtalıklarda kalan yumurta sayısı yani over rezervini yansıtır.
Artan yaşla birlikte yumurtalıklarda kalan bu minik yumurta depolarının sayısı da azalır. Benzer şekilde ultrasonda görülebilen 2 milimetreden büyük antral folikül sayısında da azalma olur. Bu azalmaya paralel olarak kandaki AMH düzeyi de düşer.
Polikistik over hastalığı gibi aşırı sayıda foliküle sahip kadınlarda ise AMH düzeyi yüksek bulunur.
AMH düzeyi ve Tüp Bebek
AMH düzeyleri IVF yani tüp bebek tedavisine başlayacak kadınlar için de önemlidir. Genelolarak AMH düzeyi yüksek kadınlar tedaviye daha iyi yanıt verir ve daha çok sayıda folikül gelişir. Daha çok folikül genelde daha fazla yumurta toplanabilir demektir. Toplanan yumurta sayısı arttıkça tüp bebeğin başarı şansı da benzer şekilde artar.
Öte yandan AMH yumurtaların kalitesi hakkında hiçbir bilgi vermez. Ancak elde fazla yumurta olması durumunda daha fazla sayıda embryo oluşabilir. Yumurta sayısı ne kadar çoksa transfer edilebilecek kalitede bir embryo oluşması olasılığı da o derece yüksektir.
AMH düşük ise tedaviye yanıt alamama ve iptal riski artar. Yine düşük AMH durumunda elimizde tedavi sonrası dondurulup saklanacak embryo kalmama riski daha fazladır.
Öte yandan AMH tek başına kendiliğinden gebe kalma potansiyeli hakkında bilgi vermez. Benzer şekilde 35 yaşından genç kadınlarda sadece AMH düzeyine bakılarak İVF başarısı hakkında kesin bir yargıya varılamaz.
Normal AMH düzeyi nedir?
Hangi AMH düzeyinin normal hangisinin anormal olduğu hakkında %100 bir fikir birliği yoktur ancak genel kabul gören görüş 2 ng/ml’den az olan düzeyin düşük olduğu ve azalmış over rezervini yansıttığıdır. Düzey ne kadar düşük ise rezerv o derece azdır.
AMH testi kimlerde yapılmalıdır?
AMH genel olarak yumurtalık rezervi hakkında fikir sahibi olmak isteyen her yaştaki kadında yapılabilir. Ancak özellikle yapılması önerilen grup şu şekildedir
- 6 aydan fazla süredir gebe kalmaya çalışanlar
- Tüp bebek tedavisine başlayacak olan kadınlar
- Yumurtalık cerrahisi geçirmiş kadınlar
- Endometriozis hastaları