Yirmibirinci yüzyılın modern çağ insanına verdiği hediyelerden birisi de yoğun çalışma temposu ve strestir. Bu durumun doğal sonucu ise her insanda zaman zaman değişik derecelerde görülebilen bunaltı ve depresyondur. Modern insanın hastalığı olarak da tanımlayabileceğimiz depresyon gelişmiş ve sosyokültürel düzeyi yüksek toplumlarda giderek artan bir oranda görülmektedir.
Bu kadar sık görülmeye başlayan bu durumun tedavisinde de değişik ilaçlar kullanılmaktadır. Bu ilaçlardn en çok bilineni Prozac adı ile tüm dünyada pazarlanan ilaçtır. Amerika da kullanım oranı oldukça yüksek olan bu ilaç ile ilgili romanlar yazılmış, filmler çevrilmiştir. Hatta bu eserlerde toplum açıkça prozac toplumu olarak tanımlanmıştır.
Prozac içerisinde fluoxetine adı verilen etken maddeyi içeren bir ilaçtır. Ülkemizde Prozac markası dışında başka firmalarca üretilen ve başka isimler ile de piyasada satılmaktadır. Bir anti depresan olmakla birlikte yeşil ya da kırmızı reçeteye tabii olmayıp kolaylıkla herhangi bir eczaneden alınabilmektedir.
Ülkemizde prozac kullanımı gelişmiş ülkelerdeki kadar yaygın olmasa da yine de kullanımı ihmal edilebilecekkadar az değildir. Buna bağlı olarak gebelik öncesinde ve sırasında fluoxetin etken maddeli ilaç kullanan kadınlar haklı olarak bu ilacın bebeklerine bir zarar verip vermeyeceğini merak etmektedirler.
Prozac gebelikte güvenli midir?
Sadece prozac değil herhangi bir ilacın kullanımının gebelikte güvenli olup olmadığını %100 kesinlikle söylemek mümkün değildir. Bu konuda Amerikan Gıda ve ilaç dairesinin (FDA) yaptığı sınıflama esas alınır. Buna göre Prozac C kategorisinde bir ilaçtır. Yani insanlarda yapılmış kontrollü deneyler olmamakla birlikte hayvanlarda yapılan incelemelerde herhangi bir olumsuz etkiye rastlanmamıştır.
Buna karşılık 2000’den fazla gebeliği sırasında prozac kullanan kadın incelendiğinde herhangi bir olumsuz etkiye rastlanmamıştır. Bu kadınlar gebeliklerinin ilk 3 ayı süresince prozac kullanan kadınlardır. İncelemeler sonucunda prozac kullanımı ile doğum kusurları arasında bir ilişki gözlenmemiştir. Sadece 1 çalışmada tıbbi açıdan herhangi bir önemi olmayan minör defektlerden söz edilmektedir. Ancak diğer çalışmalar bu bulguları desteklememektedir.
Benzer şekilde uzun süreli takiplerde de çocukların öğrenme yeteneği ve davranışlarında prozac kullanmayanlara göre herhangi bir fark saptanmamıştır.
Düşükler açısından bakıldığında ise prozac kullanımının erken gebelik kayıplarına neden olabileceği gösterilememiştir.
Bu sonuçlara göre prozac kullanımı gebelikte güvenli olarak kabul edilmektedir. Ancak hiçbir ilacın hamilelikte doktor önerisi olmadan kullanılmaması gerektiği akıldan çıkartılmamalıdır.
Emziren anneler
Emziren annelerde prozac kullanımı ile ilgili elde yeterli bilimsel veri yoktur. Yapılan sınırlı sayıda çalışmada fluoksetin ve yıkım ürünlerinin %10-20 oranında anne sütüne geçtiği saptanmıştır. Buna bağlı olarak anneleri prozac kullanan bebeklerde kusma, ishal uyku bozuklukları görülebilmektedir. Emziren annelerde prozac ancak kar zarar oranı göz önüne alınarak kullanılmaldır.