Sıcak yaz günlerinin gelmesi ile birlikte alışkın olduğumuz bir problem ile yine karşı karşıya kaldık: Sivrsinekler. Böyle günlerde hamile kadınların sıkça sordukları soruların başında sinek ilaçlarının bebeklerine zarar verip vermeyeceği geliyor. Gerçekten de sinek de olsa bir canlı türünün hayatını sona erdiren bir maddenin gelişmekte olan bebek üzerinde olumsuz etkileri olmasını beklemek son derece normal. Ancak pratikte yaşananlar böyle değil.
Sinek-Böcek ilaçlarına bir bakış
Çeşitli sinek böcek gibi haşeratın bertaraf edilmesi için kullanılan kimyasal maddelerinsektisid olarak adlandırılır. İnsektisidler evlerde hamam böceği, sinek gibi zararlı canlıların yok edilmesi amacıyla kullanılabileceği gibi tarım alanında bitkilere dadanan zararlılarla mücadelede de kullanılmaktadır.
İnsektisidler içerdikleri kimyasal maddeye göre sınıflandırılırlar. Organoklorinler, organofosfatlar, karbamatlar gibi pekçok değişik insektisid vardır. Hamilelik sırasında bu kimyasal ajanlara maruz kalmanın etkilerini tam anlamıyla değerlendirmek birkaç nedenden dolayı mümkün değildir. Örneğin ev ya da ofis ortamında kullanılan sinek ilaçlarında maruz kalınan miktar sabit değildir ve bu miktarı saptamak neredeyse olanaksızdır. İkinicisi piyasada satılan ilaçların hemen hespi birden fazla türde insektisid içerdiğinden belirli bir türün etkisi tek başına değerlendirilemez. Son olarak insektisidler organikçözücüler ile birarada bulunurlar ve yapılan birkaç sınırlı çalışmada organik çözücülerin erken gebelikte kol ve bacak anomalilerine neden olabileceği ileri sürülmüştür. Bu iddia başka çalışmalar tarafından desteklenememiştir.
Son zamanlarda piyasada sinek kovucu bazı kimyasallar satılmaya başlanmıştır. Vücuda sürülerek uygulanan bu ürünler sinek kovucu olarak adlandırılırlar. Sinek kovucuların çoğu Diethyltoluamide ya da kısaca DEET adı verilen bir madde içerir. DEET bilinen en güçlü sinek kovuculardandır. Özellikle sivrisinekler ile başa çıkmada son derece iyi sonuç verir. Ancak insanlarda DEET’in yaklaşık %16.7’si deriden emilerek kan dolaşımına geçer. Ağzıdan yüksek dozlarda alınıdığında DEET’in hamile farelerde plasentayı geçerek fetusa ulaştığı gösterilmiştir. Sıçanlarda yapılan çalışmalarda teratojenite yani bebekte anomali yapma potansiyeli gözlenmemiştir.
ÖNERİLER
Genel insektisidler
- Sinek/böcek ilacı siz ortamda yokken sıkılmalıdır
- 8 saat süreyle ilaçlanan odaya girmemeniz önerilir.
- Odaya girmeden önce odayı iyice havalandırınız.
Sinek savarlar
- Yüksek oranda DEET içeren ilaçları tercih etmeyin
- Bu ilaçları aşırı miktarlarda sürmeyin ya da kullanmayın
- Uzun süre kullanmayın
Özetleyecek olursak sinek böcek ilaçlarının gelişmekte olan bebek üzerindeki potansiyel taratojenik etkileri sadece hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarla sınırlıdır ve bu çalışmalarda çok yüksek dozda ilaç kullanılmaktadır. İlaçların insanlar üzerindeki etkileri ile ilgili çok sınırlı sayıda veri vardır. Bu nedenle insanlar üzerinde olumsuz etkilerinin olmadığı kesin olarak söylenemez ancak oluşabilecek etkiler çok büyük bir olasılıkla normal insanların karşılaştığı dozlarda ortaya çıkmamaktadır. Bu etkilerin görülebilmesi için anne adayı çok yüksek miktarlarda sinek ilacına maruz kalmalıdır. Bu kadar yüksek miktarda ilaca maruz kalındığında ise bebek etkilenmeden önce anne adayında zehirlenme belirtilerinin ortaya çıkması beklenir.