A Vitamini

A vitamini ilgili pekçok maddeye verilen genel ortak bir isimdir. Retinol ve retinal A vitamini öncülü maddelerdir. Retinal insan vücudunda bir A vitamini formu olan retinoik aside çevrilir. Beta karoten ve diğer karotenoidler ise provitamin A olarak adlandırılırlar ve vücutta retinole dönüştürülürler. Bitkilerde yüzlerce çeşit karotenioid üretilmesine rağmen bunların sadece %10’u provitamin A olarak kullanılabilir.

İşlevi
Yağda çözünen vitaminlerden biri olan A vitamini karaciğerde depolanır. Vücutta pekçok işlevi vardır. Bunlardan en önemlisi görme ile ilgili işlevleridir. A vitamini gözün karanlığa olan uyumunu ayarlar. Eksikliğinde gece körlüğü ya da tavuk karası adı verilen durum ortaya çıkar.

A vitamini ayrıca anti-enfeksiyon vitamini olarak da bilinir. Bağışıklık sisteminin normal çalışmasında rol oynar. Cilt ve mokoza adı verilen dokular vücudun enfeksiyonlara karşı ilk bariyeridir ve bu dokuları oluşturan hücrelerin fonksiyonları için retinol gereklidir. Öte yandan retinol akyuvarların gelişiminde de rol alır. Benzer şekilde kök hücrelerden akyuvar oluşumu da A vitamini yardımını gerektirir.

Hamilelikteki rolü
Büyüme ve gelişme A vitamininin bir diğer işlevidir. Retinol ve retinoik asit embryonik gelişim için olmazsa olmaz maddelerdir. Öte yandan sağlıklı bir cilt ve mukoza, vücudun hastalıklarla mücadele etme yeteneğinin desteklenmesi, kemik gelişimi, hem anne hem de bebeğin alyuvarlarının sağlığı açısından A vitamini hamilelikte gerekli bir maddedir. Eksikliğinde gece körlüğü ortaya çıkabilir. Aşırı miktarda alındığında X kategorisine girer ve bebekte anomalilere neden olabilir. Toksik düzeylere ulaşması hipervitaminosis A olarak adlandırılır ve uzun süre önerilenden 10-12 kat fazla vitamin alınmasıyla ortaya çıkar.

Hipervitaminosis A belirtileri kusma, başağrısı, halsizlik, iştahsızlık, başdönmesi, ciltte kuruluktur. Kronik olgularda eklem ağrıları görülebilir. Çok ileri olgularda karaciğerde harabiyete neden olabilir v kanama ile koma ortaya çıkabilir.

Hamilelikte önerilen doz
Hamilelikte önerilen günlük alınması gereken A vitamini miktarı 800 mikrogramdır. Alınabilecek en fazla miktarın sınırı ise 3.000 mikrogram olarak kabul edilmekte bu miktarın üzeri güvenli sayılmamaktadır. Besin maddelerinde serbest retinol bulunmaz, bunun yerine A vitamini öncülü olan karotenoidleri içerirler. Besinlerin A vitamini içerikleri retinol eşdeğeri olarak tanımlanır.
Buna göre bazı besin maddelerindeki A vitamini miktarları şu şekildedir: